Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

АНОРГАНИК КИМЁ

/Симё терминининг келиб чициши. Кимёнинг цисцача тарихи ва унинг босцичлари. Кимёнинг асосий цонунлари. Кимё мат ериянинг кимёвий царакат шаклини урганади. М икрозаррачалар ва улар— нинг хиллари. Квант механика цонунлари кимёнинг назарий асоси эканлиги. Кимё —табиий фанлардан бири. У кимёнинг алоз^ида — алоз^ида соз^алари мукаммал системасидан иборат. Кимё — 'моддаларнинг узгариши ва улар билан боглиц булган з^одиса — карни урганувчи фан. Кимё моддаларнинг хоссалари билан •уларнинг таркиби ва тузилиши уртасидаги борланишни ■ани^айди. Кимё э^амма соз^алар учун керак б^либ, фанлар марказида туради. У фундаментал фандпр. Кундалик з^аётимизда саноат ва техникада кимёвий э^одисалар, кимёвий узгаришлар модда ва материяларнинг кимёвий хоссалари билан таниш булишга, улар тутрисида етарли маълумотга эга булишга мажбурмиз. Кимё фани кимё саноатининг асосидир. Кимё саноати кимёвий те х ­ нологиям асосланган. ^озирги ва^тда

КИМЁ

Кадрлар тайёрлаш миллий дастури талабларидан келиб чикиб, Тошкент Давлат техника университети томонидан тузилиб тасдикланган «Кимё» номли дастурига асосланиб, ушбу муаммоли маъруза матни тузилди. Маъруза матни тупламида техника йуналишлари талабаларига мулжаллаб мавзулар танланган. Иссиклик ва электр энергетика йуналишлари талабалари кимёвий жараёнлар энергетикасини билишлари лозимлигини эътиборга олиб «Термодинамика ва термокимё асослари» булими киритилди. Шу йуналишлар талабаларига мулжаллаб электркимё булими хам киритилди. Нефт ва газ иши йуналишига мулжаллаб «Богловчи материаллар кимёси» киритилди. Бу йуналиш мутахассислари бургкудук деворларини цементлашда кулланиладиган тампонаж коришмаси, унда ишлатиладиган махсус тампонаж цементи, унинг таркиби, олиниш усуллари, хоссаларини билишлари лозим.

«ОРГАНИК КИМЁ»

Органик кимѐ фани, ривожланиш тарихи ва унинг хусусиятлари. Органик кимѐ фанига берилган таърифлар. Органик бирикмаларнинг табиий манбаълари. Органик бирикмаларни фарқ қиладиган хусусиятлари ва органик реакцияларнинг хоссалари. Назарий тушунчаларни ривожланиши: радикаллар, типлар, унитар назариялар. Тузилиш назарияси Таркибида углерод атоми тутган моддаларга органик бирикмалар дейилади. Органик бирикмалардан инсоният қадим замонлардан фойдаланиб келади. Органик бирикмалар ўсимлик ва щайвон организмларидан олинган. Шунинг учун органик бирикмалар кимѐсини ўқитадиган фанга «органик кимѐ» деб айтилади. Органик бирикмаларга - метан, этан, этил спирти, сирка кислота, қанд мисол бўлади. Органик кимѐ фанига олимлар турлича таъриф беришган. «Органик кимѐ углерод бирикмаларининг кимѐси» (А.Кекуле 1851 й). Аниқроқ таърифни 1889 йили К Шорлеммер берган: «Органик кимѐ углеводородлар ва уларнинг щосилаларини ўрганадиган фандир». Лекин бу таъриф щам ноорганик ва органик кимѐ ўртасидаги фарқни кўрсата олмайди, чунки СО2, СО, К2СО3, Н2СО3 ва бошқаларни ноорганик ва органик моддаларнинг щосиласи деб айтиш мумкин. Щамма органик бирикмалар асосан углерод, водород ва бошқа элемент атомларидан ташкил топган. Органик кимѐнинг замонавий таърифи қуйидагича: «Органик кимѐ углероднинг бошқа элементлар билан щосил қилган бирикмаларини ўрганадиган фандир». Органик бирикмаларнинг табиий манбаъларига нефть, табиий газ, кўмир, сланецлар, торф, ѐғоч. қишлоқ хўжалик мащсулотларининг чиқиндилари киради. Бу манбаълардан органик бирикмалар турли усуллар билан ажратиб олинади. Органик бирикмалар асосан синтез қилиб олинади. Маълумотларга қараганда 7-8 миллион органик моддалар мавжуд бўлиб, бир кунда тахминан 500 та янги модда синтез қилинади.

ORGANIK SINTEZDAGI CHIQINDISIZ TEXNOLOGIYALAR

Fan-texnika taraqqiyoti korxonada texnikani, ishlab chiqarish texnalogiyasini uzluksiz takomillashtirishda ijtimoiy mexnat maxsuldorligining o’sishiga va ish sharoitlarining yaxshilanishiga olib keluvchi mexnatni va boshqarishni tashkil etishda namoyon bo’ladi. Texnologik jarayonlar o’zgaruvchan bo’lib, texnika taraqqiy etgan sari to’xtovsiz ravishda ratsionallashtirib boriladi. Texnologik jarayonlarda chiqadigan chiqindilarni kamaytirish, yoki atrofmuxitga zararsiz chiqindilarga aylantirish texnika taraqqiyotining asosiy vazifasi haqida. Har qanday yangi texnologiya o’zining yaratilish davrida uch asosiy bosqichdan o’tadi. Bular, ilmiy tadqiqot, loyixa-texnika jixatdan ishlab chiqarish; ishlab chiqarishda o’zlashtirish. CHiqindisiz texnologik jarayonlarni tadbiq etish, bu ijtimoiy-iqtisodiy muammo, ayniqsa kimyoviy texnologiyada. Buning uchun mavjud texnik jarayonlardan eng optimallarini tanlash zarur, davriy jarayonlardan uzluksiz jarayonlarga o’tish kerak. Bunda chiqayotgan chiqindi miqdori kamayadi. Xom ashyodan kompleks foydalanishni yo’lga qo’yish kerak. Ishlab chiqarish jarayonlarini intinsivlashtirish (buning uchun agregatlarni kat ni xom ashyolarni yangi turlarini topish kerak bo’ladi).

ORGANIK KIMYO

Оrgаnik mоddаlаr insoniyatgа judа qаdimdаn mа‘lum bo‘lgаn. Ular qаdim zаmоndаn bеri o‘simliklardan shаkаr vа mоy оlishni, yog‘lаrni qаynаtib sоvun оlishni bilgаnlаr. Hindistоn vа Misrdа оrgаnik kimyo fаn sifatida shаkllаnmаgаn bo‘lsаdа, odamlаr оrgаnik bo‘yoqlаrdаn fоydаlаnib, bo‘yash sаn‘аtini rivоjlаntirgаn edilar. Sоf hоldаgi оrgаnik mоddаlаr dаstlаb 900 yillаrdа аrаb аlkimyogаrlаri tomonidan olingan. Umumаn mоddаlаr to‘g‘risidagi tushunchalаr dаstlаb Аristоtеlning filоsоfik qаrаshlаridа mа‘lum bo‘lgаn. Uning fikricha hаmmа mоddаlаr 4 tа «element» dаn iborat bo‘lib – ular yеr, suv, hаvо vа оlоv. Kimyoviy bilimlаr XVI аsrdаn bоshlаb rivоjlаnа bоshlаngan. O‘shа pаytdа nаzаriy аsоsdа bo‘lmаsаdа mоddаlаr to‘g‘risida judа ko‘p tаjribаlаr to‘plаngаn. XI аsrdа «Flоgistоn» nаzаriyasi dаvridа аstа-sеkin оrgаnik vа аnоrgаnik mоddаlаrning sinflаrgа bo‘linish davri bоshlаndi. 1807 yildа shvеd оlimi Ya.Bеrtsеlius tirik оrgаnizmdаn оlingаn mоddаlаrni оrgаnik mоddаlаr dеb аtаshni taklif qildi.

Солиққа оид хатолар

Тўпламда солиқ тўловчилар (корхоналар, ташкилотлар, юридик ва жисмоний шахслар) фойда (даромад), қўшилган қиймат, табиий ресурслардаи фойдаланиш, мулкка эгалик қилиш ва ҳоказолар бўйича солиқларни ҳисоб-китоб қилишда ҳамда тўлашда йўл куядиган солиққа оид муайян хатолар кўриб чиқилади. Иловаларда солиқ органлари иш юритишда асосланадиган қонуқлар ва меъёрий хужжатлар келтирилган.

ТИЗИМЛИ ДАСТУРЛАШ МАЪРУЗАЛАР МАТНИ

“Дастурий инжиниринг” таълим йўналишларида таълим олаётган 3 курс ҳамда “Компьютер инжиниринги” ва “Телекоммуникация технологиялари ” таълим йўналишларида таълим олаётган 2 курс талабалари учун «Тизимли дастурлаш» фанидан маърузалар матни.

Қаттиқ жисм юзалари ва чегаравий қатламларнинг тузилиши фанидан

Жисмнинг юза қатламлари алоҳида, ўзига xос бўлган мураккаб xусусиятларга эга бўлиб, улар ҳажмий xусусиятлардан кескин фарқ қилади. Бундай фарқларнинг жуда кўп сабаблари бор. Ҳаттоки, идеал ҳолгача тозаланган ва бир xил таркибли кристалларда ҳам юза ва ҳажм xусусиятлари фарқ қилади. Чунки, масалан, ҳажмда жойлашган атомлар ўзининг тўрт тарафидан атомлар билан боғланган бўлса, юзадаги атомлар фақат учта томондан боғланиб, тепада атомлар йўқ бўлганлиги учун тўртинчи томондан боғланмаган бўлади.

WEB DASTURLASH

Bugungi kunda Internetning ommaviyligi haqida gapirish o’rinsiz. Internet hayotimizning bir bo’lagiga aylandi, biz uning xizmatlaridan har kuni foydalanishga odatlandik. Hozirda ixtiyoriy inson webtexnologiyalarning inson hayotining ta’lim, kommersiya, siyosat, ko’ngil ochar , … bo’laklariga kirib borganligini tasavvur eta oladi va uning guvohi va foydalanuvchisiga aylanmoqda. Internet turli xil insonlarni yagona maqsad bilan birlashishiga sabab bo’lmoqda. Hamma Internet tarmog’idan biror turdagi axborot olishga harakat qiladi. Shunday vaqtlar keladiki, hujjatni Internetda chop etish malakasi yozuv mashinasidan foydalanish kabi har bir, hatto o’rta ma’lumotga ega bo’lgan insonning qo’lidan keladi. Mazkur qo’llanma web-hujjatlarni yaratish, ularni Internetda chop etish, web-hujjatni ko’rkamlashtirish, qiziqarli va o’ziga tortuvchi qilib yaratish, vaqti kelsa ma’lumotlarmi yangilash kabi vazifalarni o’rgatishga mo’ljallangan

Mashinasozlik korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish.

Yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashni kengaytirish bilan bir vaqtda oliy ta’lim tizimini tubdan isloh qilish bugungi kunning muhim vazifalaridan biri bo’lib qolmoqda. Bu avvalom bor oliy ta’lim yo’nalishlari bo’yicha Davlat ta’lim standartlarida ko’zlangan fanlarning mazmuni va o’quv dasturlarini xalqaro andozalarga moslashtirib, yanada takomillashtirishni hozirgi kunning dolzarb vazifasi etib qo’ymoqda.

С/С++ дастурлаш тили 2-қисм

Массив бу бир типли номерланган маълумотлар жамланмасидир. Массив индексли узгарувчи тушунчасига мос келади. Массив таърифланганда типи, номи ва индекслар чегараси курсатилади. Мисол учун long int a[5]; char w[200];double f[4][5][7]; char[7][200]. Массив индекслар хар доим 0 дан бошланади. Си тили стандарти буйича индекслар сони 31 тагача булиши мумкин, лекин амалда бир улчовли ва икки улчовли массивлар кулланилади. Бир улчовли массивларга математикада вектор тушунчаси мос келади. Массивнинг int z[3] шаклдаги таърифи, int типига тегишли z[0],z[1],z[2] элементлардан иборат массивни аниклайди

Общая биотехнология. Часть II

Во второй части курса лекций представлены вопросы общей биотехнологии, касающиеся производства различных биологически активных соединений, а также отражены проблемы экологической, сельскохозяйственной, пищевой и медицинской биотехнологии.

Qo'qon xonligi manbashunosligi va tarixshunosligi

Qo'qon xonligi manbashunosligi va tarixshunosligi

TEXNIK TIZIMLARDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

Ushbu ma’ruzalar matni 5311700-Foydali qazilma geologiyasi, qidiruv va razvedkasi(neft va konlari), 5311600-Konchilik ishi (yer osti konchilik ishlari) ta’lim yo’nalishlari talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, bakalavrlar tayyorlash bo’yicha fanning na’munaviy dasturi asosida yozilgan.

ИҚТИСОДИЁТ ТАРМОҚЛАРИНИНГ ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШИДА АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ АҲАМИЯТИ 1 ҚИСМ

BMTning 2012 yilda chiqqan qarorida jahon hamjamiyatining quyidagi asosiy muammolari va sog'liqni saqlash vazirligining asosiy ustuvor yo'nalishlari, ya'ni yurak-qon tomir va onkologik kasalliklar, qandli diabet va o'pkaning surunkali obstruktiv yo'nalishi ko'rsatilgan.So'nggi yillarda dunyoning aksariyat mamlakatlarida ushbu kasalliklar bilan bog'liq kasallanish va o'lim darajasi sezilarli darajada oshdi, bu yerda yurak-qon tomir kasalliklari birinchi o'rinda turadi. Shuni ham yodda tutish kerakki, ushbu kasalliklar barcha salbiy iqtisodiy, ijtimoiy va axloqiy oqibatlarning taxminan 70% yurak-qon tomir kasalliklari tashkil qiladi

Ta’limda axborot texnologiyalari

«Ta’limda axborot texnologiyalari» fanidan ushbu ma’ruzalar matni o‘quv – uslubiy majmuasi tarkibiy qismi bo‘lib, Samarqand davlat arxitektura-qurilish institutining «Informatika va axborot texnologiyalari» kafedrasida tayyorlangan. Ushbu ishlanma «Ta’limda axborot texnologiyalari» fanini o‘rganish jarayonida magistrantlarning mustaqil ishlashini ta’minlovchi o‘quv-uslubiy materiallarni o‘z ichiga oladi hamda magistrant olgan bilimining sifatini doimo nazorat qilishni ta’minlaydi. Ushbu ma’ruzalar matni «Ta’limda axborot texnologiyalari» fani o‘quv rejaga kiritilgan barcha magistratura mutaxassisliklari uchun mo‘ljallangan.