Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Мунаввар қори Абдурашидхонов Туркистон тараққийпарварларининг сардори

Мазкур тўпламга киритилган мақолаларда XX аср бошларида яратшган янги усул мактаблари, дарсликлари ва ўқув қўлланмалартнинг янги ўзбек зиёлшари авлодининг шаклланишида М.Абдурашидхоновнинг роли, унинг Туркистонда миллий олий таълим тизимини барпо этиш, туркистонлик ёшларни олий таълим олиш учун Марказий Россия ва Европа мамлакатларига юбориш орқали олий маълумотли миллий кадрлар авлодини яратишдаги хизматлари, гиунингдек, унинг “Турон” театри ва “Нашри маориф” жамиятидаги маърифатпарварлик фаолияти ҳамда адабий-публицистик асар- ларидаги меҳнатсеварлик, инсонпарварлик, ватанпарварлик, фидойшик гоя- ларининг ҳозирги вақтдаги аҳамиятини ўрганиш назарда тутилган. Китоб Ўзбекистон тарихининг ўта мураккаб ва зиддиятли даврини тарихчи, сиёсатшунос, адабиётшунос, файласуф ва бошқа соҳа мутахассислари томонидан олиб боршаётган тадқиқотчарни тўлдиради ва тарихан тўгри хулосаларга келишга кўмак беради.

QADIMGI DUNYO FALSAFASIDA ONTOLOGIK BILIMLAR TRANSFORMATSIYASI

Dunyoning kelib chiqishi, uning mohiyati va insonning undagi o‘rni haqidagi savolga javob topishga harakat qilgan qadimgi falsafiy tizimlar o‘zining uzoq tarixiga egadir. Insonni o‘rab turgan dunyo tadrijiy ravishda uning faoliyati uchun mavzuga aylana borgan. Inson dunyoga bo‘lgan o‘z munosabatini dastlab nazariy shakllarda ifoda qila olmagan.

IJTIMOIY FALSAFA

Biologizm – jamiyat rivojini insonning biologik sifatlariga bog‘lab tushuntiradi. Masalan, ijtimoiy darvinizm – bu ta’limod jamiyat rivojini Darvining tabiiy tanlanish nazariyasi asosida tushuntirishga xarakat qiladi, ya’ni jamiyatda xam tabiyatda bo‘lgani singari turlar o‘rtasida kuchli ko‘rash davom etadi. Bu ko‘rashda eng kuchli kishilar, tabaqalar, guruhlar saqlanib qoladi. Bu ta’limod tanqidga uchragan. Yana bir misol irqchilik nazariyasi – bu ta’limotga ko‘ra yer yuzidagi odamlar yevropoid, mongoloid va negroidlarga bo‘linadi. Ular bir biridan aqliy, jismoniy va tabiiy farq qiladilar. Ular ichida eng aqllisi yevropoid irqidir, degan xulosaga keladilar. Yana bir misol maltuschilik ta’limotidir. Bu yo‘nalish g‘oyalari tanqidga uchragan

ЖАМИЯТ ФАЛСАФАСИ

Оламни билиш нафақат табиат балки жамият ҳодисаларини фалсафий таҳлил этишни тақозо этади. Шунинг учун ҳам жамият нима, у қандай қилиб пайдо бўлган, жамият тараққиётининг манбаи нимада каби саволлар кишиларни доимо қизиқтириб келган. Жамиятнинг келиб чиқиши, унинг тараққий этиш қонуниятлари ҳақида Шарқ мутафаккирлари Форобий, Беруний, Ибн Сино ва бошқалар бир қанча ажойиб фикрлар- ни илгари сурганлар. Форобий жамият инсонларнинг хоҳиши билан ўзларига керак бўлган истеъмол маҳсулотларини биргалашиб ишлаб чиқариш ниятида ташкил этилган жамоа бирлашма- си, деб ёзади ўзининг "Фозил одамлар шаҳри" асарида..

Таърихи истилоҳоти забоншиносӣ курси III

Таълими фанни Таърихи истилоҳоти забоншиносӣ ба донишчỹён баррасӣ сохтани вазъи таҳаввулоти таърихӣ ва тасвири (диахронӣ ва синхронӣ)-и мушаххасоти забонҳои эронӣ аст. Дастури таълимии фанни Таърихи истилоҳоти забоншиносӣ усулҳои омỹзиши ин фан, вазифаҳо, манбаъҳои таҳқиқ, забон ва мавқеи он дар ҷамъият, ба гурỹҳи забонҳои эронӣ мутааллиқ будани забони тоҷикӣ ва мақоми он, хусусиятҳои фонетикӣ, луғавӣ, морфологӣ, синтаксисии фанни забони адабии ҳозираи тоҷикро фаро гирифта бо забонҳои ба ҳам хеш дар муқоиса меомӯзад.

Танқидий таҳлил, катъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик - ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак

Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига багишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маъруза.

Ислом дини тарихи ва фалсафаси

Қадим Мовароуннаҳр ўлкаси илм-фан ва маърифатнинг, шу билан бирага санъат, маданият ва меъморчиликнинг ҳам манбаи бўлган. Шу сабаб ҳам “Самарқанд рўйи замининг энг гўзал юрти, Бухора эса, ислом дининг қувват берувчи шаҳри” деган ҳаққоний бир ибора пайдо бўлган. Икки дарё ўрталигида жойлашган ушбу дарёнинг билим булоғи эканлигини олдин ҳам, ҳозирда ҳам Шарқ ва Ғарб тан олган ва тан олмоқда. Лекин афсуски, йигирманчи асрнинг охирги ўн йиллигига қадар-Собиқ Иттифоқ даврида алломаларимиз номлари яширилди, “Сизлар саводсиз халқсизлар”-деган тамға босилди. Натижада халқимиз, уларнинг кимлигини билмади, ўзини саводсиз миллат деб ҳисоблади.

TABIATSNUNOSLIK FALSAFASI

Ilmiy faoliyapshng asosiy vazifasi - voqelik haqida bi-limlar to‘plashdir. Insoniyat ushbu bilimlarsh anchadan beri to‘gshab kelmoqda. Biroq, zamonaviy bilimlarning aksariyati oxirg-i ikki yuz yillikda olingan. Bunday notekislikning sa-babi shuidaki, aynan mana shu davrda fanning juda ko‘p imko-niyatlari ochilgan edi. Tarixiy masshtabda qaraydigan bo‘lsak, fan - nisbatan yosh ijtimoiy tuzilmadir, uning vujudga ke.sha-niga taxminan 2500 yil bo‘ldi. Fan qachon vujudga kelgan, degan savol hamon juda ko‘p munozaralarga sabab bo‘lsa-da, har holda hozirgi tom ma’nodagi fan va uning vujudga kelishidan oldin mavjud bo‘lgan «fan» orasida chegara o‘tkazish mumkin. Ilmiy bilishning o‘ziga xos xususiyatlari maia shunday chegara o‘tka-zishga imkon beradi va fanning vujudga kelishini zushunib olishga yordam beradi.

G’OYALAR FALSAFASI

Inson o‘zining ongi, aql-zakovati, iymon-e’tiqodi va ijodiy mehnati bilan boshqa barcha tirik jonzotlardan farq qiladi. Inson tafakkuri voqelikni idrok etish mobaynida turli fikrlar, qarashlar, g‘oyalar va ta’limotlar yaratadi. Demak, g‘oya inson tafakkurining mahsulidir, qolaversa g‘oya oldin mavjud bo‘lmagan, o‘zida yangilikni tashuvchi fikrdir. Oldin g‘oya paydo bo‘ladi, undan keyin g‘oya asosida mafkura, mafkura asosida esa tizim, siyosat paydo bo‘ladi

ГРАММАТИКАИ ҚИЁСӢ-ТАЪРИХИИ ЗАБОНҲОИ ЭРОНӢ

Дастури таълимӣ барои такмил ва инкишофи ҷараёни таълим дар мактабҳои таълими умумӣ, муассисаҳои таълимии миёнаи махсус, барои тайёр намудани кадрҳои баландихтисос, амиқан омўхтани фанҳои тахассусӣ, ташаккули таҷриба ва малакаи эҷодии толибилмон, тайёр намудани мутахассисон ва ходимони илмӣ ва таъмини самаранокии таълими ҳамагонӣ арзишманд хоҳад буд.

ЎРТА АСР ВА УЙҒОНИШ ДАВРИ ҒАРБ ФАЛСАФАСИ МУАММОЛАРИ

Христиан динининг шаклланишига римликларнинг қўшган ҳиссаси шакшубҳасиздир. Лекин уларнинг ҳиссаси қанчалик катта бўлмасин, уни юнон мутафаккирларининг фаолияти хиралаштириб қўярди. Агар римликлар юнонларни сиёсий жиҳат-дан забт этган бўлсалар, юнонлар уларни, Гораций тили билан айтганда, ўз маданиятлари билан забт этдилар. Амалий фаоли-ятга эътибор берган римликлар яхши йўллар, мустаҳкам кўприк-лар, ажойиб жамоат биноларини қурдилар. Юнонлар эса буюк ижодий асарлар яратиш билан шуғулландилар. Юнонистон таъсири натижасида Рим республикасининг паст даражадаги маданияти салтанат (империянинг) юксак маънавий маданияти би-лан алмашинди

FUQAROLIK VA OILA HUQUQI

Ushbu ma’ruzalar kursida fuqaroviy-huquqiy munosabat subyektlari, fuqarolik huquqi obyektlari, bitimlar, vakillik, ishonchnoma, da’vo muddati, mulk huquqi va uni himoya qilish majburiyatlari hamda ularning bajarilishini ta’minlash usullari, majburiyatlarni buzganlik uchun javobgarlik va uning alohida turlari, mualliflik huquqi, vorislik huquqi va fuqarolik huquqining boshqa shu kabi muhim institutlari yoritib beriladi. Oila, nikoh qon-qardoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash, aliment majburiyatlari va oila huquqi munosabatlarini tartibga soladigan bir qator boshqa masalalar xususida fikr yuritiladi

FUQAROLIK VA OILA HUQUQI

Ushbu ma’ruzalar kursida fuqaroviy-huquqiy munosabat subyektlari, fuqarolik huquqi obyektlari, bitimlar, vakillik, ishonchnoma, da’vo muddati, mulk huquqi va uni himoya qilish majburiyatlari hamda ularning bajarilishini ta’minlash usullari, majburiyatlarni buzganlik uchun javobgarlik va uning alohida turlari, mualliflik huquqi, vorislik huquqi va fuqarolik huquqining boshqa shu kabi muhim institutlari yoritib beriladi. Oila, nikoh qon-qardoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash, aliment majburiyatlari va oila huquqi munosabatlarini tartibga soladigan bir qator boshqa masalalar xususida fikr yuritiladi

FUQAROLIK VA OILA HUQUQI

Ushbu ma’ruzalar kursida fuqaroviy-huquqiy munosabat subyektlari, fuqarolik huquqi obyektlari, bitimlar, vakillik, ishonchnoma, da’vo muddati, mulk huquqi va uni himoya qilish majburiyatlari hamda ularning bajarilishini ta’minlash usullari, majburiyatlarni buzganlik uchun javobgarlik va uning alohida turlari, mualliflik huquqi, vorislik huquqi va fuqarolik huquqining boshqa shu kabi muhim institutlari yoritib beriladi. Oila, nikoh qon-qardoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash, aliment majburiyatlari va oila huquqi munosabatlarini tartibga soladigan bir qator boshqa masalalar xususida fikr yuritiladi

Конституция Республики Узбекистан

Мы, единый народ Узбекистана, торжественно провозглашая свою привер­женность правам и свободам человека, национальным и общечеловеческим ценностям, прин­ципам государственного суверенитета,подтверждая свою верность идеалам демо­кратии, свободы и равенства, социальной спра­ведливости и солидарности, подтверждая свою верность идеалам демо­кратии, свободы и равенства, социальной спра­ведливости и солидарности, осознавая высокую ответственность пе­ред нынешним и будущими поколениями за построение гуманного демократического госу­дарства, открытого и справедливого общества, в котором высшей ценностью является человек, его жизнь, свобода, честь и достоинство.

FALSAFA

Bu masalalar haqida kim bilandir fikr almashib, bahslashgingiz ham kelar? Falsafa ana shunday masalalar bilan shug’ullanadi. U nihoyatda qadimiy fan. Olam va odamlar o’rtasidagi munosabatlar, inson qadri va umrning mazmuni, dunyodagi o’zgarishlar, o’zaro aloqadorlik va bog’liqlik hamda taraqqiyotning umumiy qonuniyatlari falsafaning asosiy mavzulari hisoblanadi.