Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Úy-jay kommunal xojalıǵı hám servis tiykarları

Usı oqıw qollanbada qala xojalıǵınıń úy-jay kommiunal xojalıǵın shólkemlestiriw, xalıqqa turmıslıq xızmet kórsetiw tiykarların jánede jaqsılaw, hám respublika aymaǵında jaylasqan qalalardı abadanlastırıw dárejelerin jánede kóteriw boyınsha tpolanǵan tájiriybeler ulıwmalastirilǵan.

Юксак маьнавият енгилмас куч

Муҳтарам ўқувчи, Президентимиз Ислом Каримовнинг ушбу китобида одамзот учун ҳамма замонларда ҳам энг буюк бойлик бўлиб келган маънавиятнинг маъно-мазмуни, унинг инсон ва жамият ҳаётидаги ўрни ва аҳамияти, бу мураккаб серқирра тушунчанинг назарий ва амалий томонлари ҳар томонлама кенг қамровли фикр ва хулосалар орқали таҳлил этилади. Айни пайтда истиқлол йилларида юртимизда миллий маънавиятимизни тиклаш, уни замон талаблари асосида ривожлантириш бўйича амалга оширилаётган улкан ишлар, бу борада олдимизда турган мақсад ва вазифалар ҳақида атрофлича фикр юритилади. Бугунги мураккаб глобаллашув даврида маънавият соҳасида вужудга келаётган долзарб муаммолар, халқимиз маънавиятини асраш ва юксалтириш, айниқса ёш авлоднинг қалби ва онгини турли зарарли ғоя ва мафкуралар таъсиридан сақлаш ва ҳимоя қилиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилади. Ғоят муҳим ва ҳал қилувчи масалалар ўртага қўйилган мазкур асардан мамлакатимиздаги умумтаълим мактабларининг юқори синфларида, академик лицей ва касб-ҳунар коллежларида таҳсил олаётган ўқувчилар, олий ўқув юртларининг талабалари, олим ва тадқиқотчилар, ўқитувчилар, ижодкор зиёлилар, кенг жамоатчилик вакиллари, умуман, маънавият ва маърифат дунёси билан қизиқадиган барча инсонлар фойдаланишлари мумкин.

Демография статистикаси

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан ўқув қўлланма сифатида тавсия этилган.Ўқув қўлланмада «Демография» курси бўйича асосий мавзуларнинг матни берилган булиб, унда демографик жараёнлар ва аҳоли ҳақидаги маълумотлар манбалари, аҳоли динамикаси, таркиби ва жойланиши, аҳолининг табиий ҳаракатлари, тугилиш ва репродуктив кайфият, ўлим кўрсаткичи ва ўртача умр кўриш. аҳолини такрор ишлаб чиқариш ва унинг кўпайиши, демографик прогнозлаш, мустақиллик шароитида демографик сиёсат каби муаммолар ёритилган.

Фалсафа

«ФАЛСАФА» Ўқув қўлланмаси қуйидаги муаллифлар томонидан ёзилди: фалсафа фанлари номзоди, доц. Ш. А. Азизов (олтинчи булим 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 11-параграфлар), проф. А. Т. Аюпов (иккинчи бўлим 8-параграфи, проф. И. Р. Раҳимов билан ҳаммуат- лифликда, саккизинчи бўлим), фалсафа фанлари доктори, проф. А. М. Жалолов (ўнинчи бўлим 3. 4. 5-параграфлари), фалсафа фан- лари номзоди А. Зохидов (иккинчи бўлим 2. 3. 4. 7-параграфлари). фалсафа фанлари доктори, проф. Ф. Ю. Исмоилов (бешинчи бўлим), фалсафа фанлари номзоди, доц. Б. И. Искандаров (иккин- чи бўлим 1. 5. 6-параграфлари). ЎзРФА мухбир аъзоси, фалсафа фанлари доктори, проф. С. Ш. Шермуҳаммедов (олтинчи бўлим 9- параграфи, доц. А. Очилдиев билан ҳаммуаллифликда). фалсафа фанлари номзоди, доц. А. Хожибоев (биринчи бўлим 1. 2. 3-параг- рафлари, учинчи, тўртинчи, еттинчи, тўққизинчи булимлар), фалса- фа фанлари номзоди. У. Юсупов (ўнинчи бўлим 1. 2-параграфлари. Э. Юсупов (кириш, биринчи бўлим 4, 5, 6-параграфлари, олтинчи бўлим 10-параграфи), фалсафа фанлари доктори, проф. Б. О. Тураев (учинчи бўлим 3- параграфи, доц. А. Хожибоев билан ҳаммуаллиф- ликда). Ўқув қўлланмасини таҳрир этиш ва нашрга тайёрлашда фалсафа фанлари доктори, проф. М. А. Абдуллаев, фалсафа фанлари докто- ри, проф. Ф. Ю. Исмоилов. проф. А. Т. Аюпов, проф. И. Р. Раҳи- Мов иштирок этдилар.

МЕҲНАТ ТАЪЛИМИ ЎҚИТИШ МЕТОДИКАСИ

Мазкур ўқув қўлланмада талабаларининг умумий ўрта таълим мактаблари 5-9 синфларида «Меҳнат таълими»ни фанида металлга, ѐғочга ва газламага ишлов бериш технологиялари, пазандачилик ва қишлоқ хўжалиги асослари йўналишлари бўйича ўқитиш учун педагогика, психология ва махсус фанлардан олган билимларини мужассамлаштириш билан танлаган ихтисосликлари бўйича таълим–тарбия жараѐнини ташкил қилиш ва амалга ошириш йўллари баѐн қилинган. Ўқув қўлланма меҳнат таълими йўналиши бўйича таҳсил олаѐтган талабаларга мўлжалланган бўлиб, шунингдек ундан профессор-ўқитувчилар ва илмий изланувчилар фойдаланишлари мумкин.

Ислом дини тарихи ва фалсафаси

Қадим Мовароуннаҳр ўлкаси илм-фан ва маърифатнинг, шу билан бирага санъат, маданият ва меъморчиликнинг ҳам манбаи бўлган. Шу сабаб ҳам “Самарқанд рўйи замининг энг гўзал юрти, Бухора эса, ислом дининг қувват берувчи шаҳри” деган ҳаққоний бир ибора пайдо бўлган. Икки дарё ўрталигида жойлашган ушбу дарёнинг билим булоғи эканлигини олдин ҳам, ҳозирда ҳам Шарқ ва Ғарб тан олган ва тан олмоқда. Лекин афсуски, йигирманчи асрнинг охирги ўн йиллигига қадар-Собиқ Иттифоқ даврида алломаларимиз номлари яширилди, “Сизлар саводсиз халқсизлар”-деган тамға босилди. Натижада халқимиз, уларнинг кимлигини билмади, ўзини саводсиз миллат деб ҳисоблади. Аллоҳга шукурлар бўлсинки, ёруғ кун келиб, халқимиздан бундай тамға олинди, мутеълик занжири узилди, халқимиз ўз тарихига, ундаги олимларига, ўзининг ўзбек эканлигига ғурур билан қарайдиган бўлди. Бу кун йиллар давомида орзуга айланган-Юртимизни мастақиллиги кунидир. Ушбу кундан бошлаб, айни унит бўлган алломаларимиз номларини қайта тикланиши, уларнинг бой илмий меросини халқимиз онги ва шуурига етказиш сиёсати илгари сурилди. Энди елкасига офтоб тегиб, эркин нафас ола бошлаган халқ қуллик кишанини қайтадан киймайди1.

Кадимги ва ўрта аср Ғарбий Европа фалсафаси

Ушбу ўқув қўлланма Ўзбекистон Республикаси «Таълим тўгрисидани қонун ва. Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури асосида Олий ва ўрта махсус таалим ўқув юртларининг фалсафа факультетлари, ижтимоий-сиесий бўлимлари така баларига, шунингек, барча гуманитар йўналишдаги олий ўқув юртларининг талабалари, аспирантлар, илмий тадқиқотчилар ва фалсафа тарихи билан кизи» кувчилар учун тавсия этилади. Ушбу ўқув қўлланма узбек тилида биринчи марта нашр қилинмокда. Ўқув қўлланмада жаҳон маданияти хазинасига улкан ҳисса қўшган кон а Рим мутафаккирлари Платон, Аристотел, Демокрит, Эпикур, Тит Лукре- ция Кар, схоластик фалсафанинг вакиллари ҳамда уйюниш даврининг Нирик олимлари ва мутафаккирлари Николай Коперник. Жордано Бруно, Галилей, Кампанелла на Томас Морларнинг таълимотлари ўз ифодасини топган. Мазкур қўлланмани тайёрланида яқиндан ёрдам берган профессор Х. Али- кулов на доцентлардан А. Ж. Шарипов, М. Кодировларга ўз миннатдорчилиги- билдирамиз.

Islom falsafasiga kirish

Ushbu o'quv qo'Uanmada islom falsafasi shakllanishiga zamin yaratgan ilohiyotshunoslikning taraqqiyot jarayoni, dastlabki falsafiy mushohadalaming paydo bo'lishi, kalom, falsafa hamda tasavvuf ta'limotining tarixi va nazariy masalalari ochib beriladi. Kalom falsafasi mohiyatini tushunish bugungi kunda Sharq falsafasini o'rganish, ayniqsa, o'zbek mutafakkirlarining falsafiy-diniy qarashlarini to'g'ri anglashda ochqich bo'lib xizmat qiladi. Shuningdek, ushbu qo'llanma islomdagi turli yo'nalish va oqimlarning paydo bo'lish sabablarini xolis o'rganishda katta yordam beradL O'quv qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi davlat ta'lim standartlari namunaviy dasturiga muvofiq tayyorlangan bo'lib, oliy o'quv yurtlarining talabalari, o'qituvchilari, aspirant va magistrantlariga mo'ljallangan.

Демография статпстикаси

Укув кулланма маъруза матни сифатида Демография курсини урганувчи талабалар ва куп сонли укувчиларга мулжалланган.

Япон фалсафаси

Мазкур қўлланма Ўзбекистонда илк бор амалга оширилган Япония фалсафаси тарихини тизимий ёритиб беришга йўналтирилган ҳаракат натижасидир. Биринчи бобда японияликларнинг энг қадимий диний эътиқод- лари, синтоизмнинг соф япон таълимоти сифатида шаклланиши кўрсатилган. Иккинчи бобда Японияда феодализм даврида фалсафий фикр ривожи ўрганилади. Унда буддавийлик, конфуцийчилик ва нео- конфуцийчиликнинг Японияга кириб келиши, тарқалиши, мосла- шуви ва ривожи кўрсатилган. Шу билан бирга ўрта асрлар охирги даври фалсафасининг асосий йўналишлари ўрин олган. Учинчи бобда янги ва энг янги давр япон фалсафасининг муаммолари, шунингдек, Японияда Иккинчи жаҳон урушидан кейинги давр фалсафа ривожининг хусусиятлари ёритиб берилган. Япон фалсафаси тарихини ўрганиш жараёнида муаллиф унинг жаҳон фалсафаси билан умумиятини, шунингдек япон халқининг табиий-тарихий ва маънавий ривожи хусусиятлари билан боғлиқ бўлган ўзига хос томонларини кўрсатишга интилган.

Kurash turlarining rivojlanish tarixi

O'quv qo'llanmada kurash turlarining rivojlanish tarixi, kurash turlarini rivojlantirishga oid Qonun, qaror va farmonlar, yurtimizda kurash turlarini rivojlantirish xususiyatlari batafsil tushunarli va sodda tilda bayon etilgan. O'quv qo'llanmadan Oliy va o'rta maxsus ta‘lim muassalari o'qituvchi va talabalari keng miqyosda foydalanishlari mumkin.

Ислом фалсафаси

Мустақиллик йилларида ўзлигимизни англаш, тарихни ҳаққоний ёритиш ва уни кенг жамоатчиликка етказиш муаммоси диншунослик фанининг фалсафий масалаларига эътибор беришни тақозо этади, зеро Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов таъкидлаганидек “шу нуқтаи назардан қараганда, муқаддас ислом динимизни пок сақлаш, уни турли хил ғаразли хуруж ва ҳамлалардан, туҳмат ва бўҳтонлардан ҳимоя қилиш, унинг асл моҳиятини униб-ўсиб келаётган ёш авлодимизга тўғри тушунтириш, ислом маданиятининг эзгу ғояларини кенг тарғиб этиш вазифаси ҳамон долзарб бўлиб қолмоқда”1. Шундан келиб чиққан ҳолда миллий тарихимиз ва умумбашарий тараққиёт ривожига унутилмас ҳисса қўшган алломаларимизнинг илмий мероси ва фалсафий қарашларини ҳар томонлама таҳлил қилиш ниҳоятда муҳим. Негаки биз бугунги кунда “мамлакатимизни демократик тамойиллар, илм-фан ютуқлари, юксак технологиялар асосида модернизация қилиш билан бирга, муқаддас динимизни, миллий ўзлигимизни асраб-авайлаб яшашни мақсад қилиб қўйганмиз”2.

Иран I

Постановление Академии Наук положить начало особому периодическому органу по ирановедению - объясняется как заслугами русской науки в этой отрасли востоковедения в прошлом (не касаясь более отдаленного прошлого, достаточно вспомнить имена К. Г. Залемана и В. А. Жуковского), так и сравнительным обилием русских научных сил по прановедению в насто- ящее время (в значительной степени благодаря преподавательской деятельности обоих названных ученых).

Inson falsafasi

Inson borlig'i haqidagi dastlabki tasavvurlar Qadimgi Sharq mamlakatlari, ayniqsa, Hindiston, Xitoy, Eron, Turon xalqlari tomonidan yaratilgan afsonalar, ertaklar, dostonlar, q shiqlarda z ifodasini topgan. Odamlar zlari yashab turgan atrof-muhitda sodir b ladigan zgarishlarni turli xudolar ramzida ifodalash- gan. Odamlar va xudolarning turmush tarzlari bir xil, hatto ular bir xil xislatlar, fazilatlar va bir xil nuqsonlarga ega b lganlar. Lekin xudolar qudratli, kuchli, salobatli, hamma narsaga qodir, deb ta'riflangan. Asta-sekin sha qudratlilik, sha buyuklik, barcha ishlarning uddasidan chiqa olish salohiyati odam degan tirik mavjudot tomon o a boshlagan.

Янги ва энг янги давр Ғарбий Европа фалсафаси (XVII—XX асрлар)

Мазкур ўқув қўлланма Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги Конун ва кадрлар тайёрлаш Миллий дастури асосида Олий ва ўрта махсус таълим ўқув юртларининг фалсафа факультетлари, фалсафа, ижтимоий-сиёсий булимлари талабаларига, шунингдек барча гуманитар йўналишдаги олий ўқув юртларининг талабалари, аспирантлар, илмий тадқиқотчилар ва фалсафа тари- хи билан қизиқувчилар учун тавсия этилади. Ушбу ўқув қўлланма Ғарбий Европа фалсафий тафаккур тарихининг муҳим ва юқори босқичи ҳисобланади. Мазкур ўқув қўлланма ўзбек тилида биринчи маротаба чоп этилмокда. Қўлланмани тайёрлашда ўз маслаҳатларини берган профессор М. А. Аҳмедова ва доцентлар Д. Пўлатова, Г. Х. Расуловаларга ўз миннатдорчилигимизни билдира- миз.

Inson falsafasi

Inson hamma zamonlarda ham o‘zining kimligini, o‘zligini bi- lishga intilgan. Inson muammosiga bag‘ishlangan turli gipotezalar, nazariyalar va konsepsiyalar yaratildi. Lekin zamonlar o‘tishi bilan inson deb nomlanuvchi mavjudotda hali o'rganilmagan, yechilishi zarur bo‘lgan muammolar, jumboqlar ko'payib boraverdi. Qadimgi zamon falsafasi namoyandalari, xususan, qadimgi Hind va Xitoy faylasuflari inson ikki yirik qudrat — tana bilan jonning uyushmasidan iborat, jon tanani tark etib, ruhga aylanib turadi, ruh esa o'lmaydi, deb tushuntirgan bo‘lsalar, qadimgi Eron va Turon faylasuflari inson borlig'i olam borlig'i bilan bevosita aloqador, inson borlig‘ida olam borlig‘i o'z ifodasini topadi, olam borlig'i esa to'rt asosiy unsurdan: tuproq, suv, olov, havodan tashkil topgan, olam borlig'ining murakkab shakllaridan bin bo'lgan inson tabiati ham, shubhasiz, o'sha to'rt unsur bilan bog'liq bo'ladi, deb ishontirishga harakat qildilar.