Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

АРМОНЛАРГА ТУЛДИРМА, ДУНЕ

шеър ва ғазаллар

TO‘SIQLARGA QARAMAY SEVDIK

Ulardan mening b ir farqim bo'lishi lozim edi. Xuddi ular kabi bo'lib, ularga o'xshashim mumkin emasdi. Mening ulardan mutlaqo b ir farqim bo'lishi kerak edi. Ular deganda, masalan otam... Mening undan katta farqim bo'lishi lozim edi. Esimni taniganimdan beri, shu yergacha yashagan hayotimda undan mutlaqo farqim bo'lishi uchun o'ta ehtiyotkorlik bilan harakat qildim. Bu ehtiyotkorlikka yangi tug'ilgan chaqaloqni ilk b o r qo'lga olishni misol qilish mumkin.

ЖАМИЛА

Ҳар гал сафарга чиқишим олдидан кичкина ёғоч рамкага солинган сурат олдида туриш менга одат бўлиб қолганди. Эртага овулга жўнашим керак. Мана, ҳозир ҳам ўша суратга тикилиб, гўё ундан оқ йўл тилаётгандек кўзимни узолмай, узоқ термилиб қолдим. Суратни ҳали бирон марта ҳам кўргазмага қўйганим йўқ. Овулдан қавм-қариндошларим келишганида кўриб қолишмасин, деб яшириб қўяман. Демак, суратда бирор ножўя нарса тасвирланган экан, деб ўйламанг тағин, унинг ийманадиган, шунингдек, бу бир нодир асар, «кўз тегади» дейдиган ҳеч жойи ҳам йўқ, шунчаки ўргамчикка чизилган бир сурат. Унда оддий дала манзарасининг айнан тасвири берилган, холос.

ХОЖЕЛИ

Тарийхын теренде сенин Хожели! Не дэуир етпеди сеннен — Хожели! “Жипек жоллар” дэрбентисен, Хожели! Сап журектин хурметисен, Хожели! Бес каланьн биреуисен, Хожели! Шын дослыктын тиреуисен, Хожели! Эзелден мийнеткеш халкын, Хожели! Сонлыктан бэлентдур данкын, Хожели! Дербент жоллар тутаскан ел Хожели! Тиллерде дэстансан бугин Хожели! Билим дэргайысан озин — Хожели! Атаклы перзентлерди берген — Хожели!

Жаман шығанақтағы Ақ туба

Романда жеке ҳүкимранлық, ийесизлик жылларында әптер-тәптер болып әбигерленген хожалықлардың, биреўди биреў езген, биреўди биреў тонаған аянышлы тәғдийрлери сөз етиледи.

ДУЗЛЫ САМАЛЛАР

БУЛ ЖЕР ЕЛЕ ЗОР БОЛАДЫ I Қәўесет бар: қарақалпақлар Көп узамай көшер деген. Қайдағы бир жақсы жаққа Барып қоныс басар деген. Оқыдым бир газетадан, Ғамкоршымыз көп-аў, тоба! Еринбестей есаплаған, Сыртымыздан сызып жоба. Айтыўынша: көшшек буннан, Жаңа қоныс жайға қарап, Аралға суў апарғаннан Анағурлым арзанырақ.

Заман ағымы

ШАЙЫРЛЫҚ ҲАҚҚЫНДА ШАМАЛЫ СӨЗ Адам ӛзиниң дҥньяға қалай келгенин билмейтуғыны сыяқлы шайыр да ӛзиниң кәйтип шайыр болғанын есине тусире алмайды. Ӛйткени шайырлық та туўылыў тәқилетли тәбийғый кубылыс. Сонлықтан «қәйтип шайыр болдың» деген уйреншикли саўалға жуўап излегенде тал шыбықты ат етип минген балалығыңнан баслап усы бҥгинге дейинги жасаған ӛмириң тутасы менен кӛз алдыңа келеди. Ақшамлары қара ҥйде тезектиң қозы мазлаған әташтан басында еситкен ертеклериң есиңе тҥседи. Анаңның кийим жамап ямаса кӛрпе сырып отырып ыңылдаған муңлы намасы, қолдасып дигирман тартқан қызлардың ямаса аўыл сыртында падашының айтқан қосықлары қулағыңа келеди. Ҥш тҥп ғарры ак сӛкиттиң астында кишкене әйнеклери дҥньяға баланың бақырайған пәк нәзери менен қарайтуғын ақ жай — баслаўыш мектеп, биринши муғаллимиң, биринши оқыған китапларың, биринши танысқан шайырың, бәри-бәри кӛз алдыңнан ӛтеди...

Мураббий ким ?

Бу рисола ўқитувчилар, тарбиячилар, ота-оналарга ва олий педагогика ўқув юртлари ва коллежлари талабалари учун ёрдамчи адабиётт тарзида тавсия этилади. Рисола кенг китобхонлар оммосининг ҳам эътиборинитортади, деган умиддамиз.

ИОШ

Қандай жақсы, бирадар, Адамзаттың жүреги! Бир адамды бир адам Жандай жақсы кӛреди. Бир адамды бир адам Сүйип қалар танысса, Бир адамды бир адам Сағынады алыста. Кетсе биреў арадан, Биреў жоқлап жылайды. Бир адамнан бир адам Барып кеңес сорайды.

Erkin Vohidov

turkiy adabiyoti durdonalari

Zamonidan Ozganlar

Turkiy adabiyoti durdonalari

ФУТБОЛ ҚИРОЛИ

Футбол ишқибозларани қисобга олмаганда ҳам ҳар бнр спорт ихлосмандн Сеаим Мушакбоз ким эканлигини, албатта. билади. (Заҳар талли кишилар эса унга Мах- луқ деган лақаб қўйиб олишган. Э худойим, одамлар цанчалик адолатсиз на бахил бўлишади-я!) Агар сиэ спортга қнзяхиш билаи бнрга олий табақага ҳам мансуб бўлсангиз, шак шубҳасиз, Севим билан ҳам, бутун Му- шакбозлар оила-си бнлан хам танишасиз. Нозанин Севим — замонавий қиз: у на алам қилади- ган лақаблар, на ўзи ҳацидаги дув-дув гапларга заррача парво қилади.

AJAYIP BALALAR

Dostim Axmed! Bir-birimiz benen tez-tez xat jazisip turiw^a Wcidelesken edik. Biraq, negedur sol waqitta magan onsha isenirtkiremey qaldin... «Ziynep, sen Ankarada jaria doslar arttir^annan keyin bizlerdi umitip keteseh», — dedirt. Mine, sOzimniri ustinen shigip atirman. Demek, sizlerdi umitpappan. Ankarada koship kelgenimizge bir hapte boldi. Jaylasip ta aldiq. Sagan bunnan aldiniraq xat jaziwdiri ilaji bolmadi. Sebebi, taza mektepke endi bara basladim. Adresimizdi de kuni keshe sorap-bilip aldim. Xat jaziwdi birinshi sennen baslap atirman. Irasin aytqanda, oqiw gujip turgan bir waqitta Stambuldan shigip ketiw magan dim jaqpadi; klaslas doslarima da dyrenip qalip edim. Aqiri, t6rt jildan ziyatiraq birge oqidiq- go. Lekin, ilaj qansha, agam Ankaraga taza jumisqa Otti. Uydiri ishi menen koship keldik. Agayinlerimiz agama bul shahdrden t£wirlew jumis tawip berdi. Bul j6ninde sagan Stambulda jurgende-aq aytip edim. Agam hdzir klaslas Osh dosti menen bir firmada islep atir. Ushewi de xojaliqlari menen bir jerde turadi. Olar agama jumis h£m ozleri otirgan jerden jay tawip qoygan eken. Ushewi de bala-shagali. Bir jayda togiz bala boldiq. Jaslarimiz har qiyli. Be- sewimiz bir mektepke qatnaymiz. 6zim tenles bala menen bir klastamiz. Clkem Miytin biraq jatirqahqirap juripti. Men h£mmesine Oyrenisip kettim.

KAFITAN GRANT BOLALARI

Yevropaliklar sarguzasht adabiyotining tarix i haqida so‘z yuri- tishganda milodiy uchinchi asrda yaratilmish yunon Geliodorning «Efiopika» asarini misolga keltiradilar. Sarguzasht adabiyotining gullab-yashnagan davri esa o‘n sakkizinchi, asosan o‘n to'qqizinchi asrga to ‘g ‘ri keladi. Yigirmanchi asrda ham bu sohada ko'pgina asar- lar yaratildi. F.Kuper, F.Marret, A.Dyuma, M.Rid, R.Xaggard, J.Konrad, J.London kabi ulug‘ yozuvchilar adabiyot tarix ig a aynan sarguzasht tarzid a yozilgan asarlari bilan kirdilar. Robinzon Kruzo, Gulliver, Robin Gud, Graf Monte Kristo, jasu r uch qilichboz- mushketerlar, Don Kixot kabi obrazlar uzoq yillar davomida b ir necha avlodning sevimli qahramonlari bo‘lib keldilar.

УСТА ВА МАРГАРИТА

Михаил Афанасьевич Булгаковнинг«Уста ва Маргарита» романи«Москва» журнали саҳифаларида чоп этилиши муносабати билан уни ёзувчининг адабий меросини ўрганиш комиссияси номидан ушбу қисқагина муқаддима билан бошлашни лозим топдим. «Уста ва Маргарита» — марҳум адибнинг сўнгги асари. Булгаков бу романи устида1928 йилдан иш бошлади ва унинг турли вариантларини яратар экан, баъзан ишини тўхтатар, баъзан эса яна ёзганларига қайтарди. У умри поёнидаги ўн икки йил мобайнида ҳам ўзи дунёга келтирган сермазмун асарини қўлдан қўймади.

ДОН КИХОТ САРГУЗАШТЛАРИ

Милодий1547 йилнинг9 октябрь, якшанба куни Испаниянинг Алькала де Энарес шаҳарчасидаги Санта Мария Майор ибодатхонасида биғ-биғ йиғлаетган но-расида гўдак«муқаддас сув»га солиб чўмилтирилади, сўнгра руҳоний уни чўқин-тиради ва жужуқнинг ота-онасининг илтимосига кўра, « Бунинг исми тарифи Мигель!» деб эълон қилади. Мигелнинг отаси Родриге де Сервантес Сааведра табиб, онаси Леонора де Кортинас эса уй бекаси эди. Мигель оиланинг тўртинчи фарзан-ди. Айтмоқчи, бу оила ҳозирги тасаввурларга қарама-қарши ўлароқ, серфарзанд бўлган: уч қиз ва тўрт ўғил. Оила хийла қашшоқликда умр кечирган бўлса-да, ле-кин фарзандлар соғ-саломат вояга етганлар. Тўғри, уларнинг тақдирлари ҳавас қилгулик эмас: Мигелнинг опа-сингиллари(Андрей, Лоис, Магдалена) ешлари бир жойга етгач, сочларини қирдиришиб, роҳибаликни бўйнига оладилар— узлатга чекинадилар. Нақл қилишларича, муҳтожлик туфайли улар хайр-эҳсон эвазига яшашга мажбур бўлган эканлар.